Compassie (of: mededogen) is het vermogen om ons betrokken te voelen bij pijn en lijden, zowel dat van onszelf als dat van anderen. Het gaat samen met de wens deze pijn en dit lijden te verlichten en bereidheid om daarin verantwoordelijkheid te nemen. Het is een algemeen menselijke eigenschap, die bij ieder in aanleg aanwezig is, maar die vaak om allerlei redenen niet tot bloei is gekomen. Gelukkig kan compassie door beoefening wel ontwikkeld en verdiept worden en dat is het doel van compassietraining. Terwijl medelijden vooral gepaard gaat met angst en sentimentaliteit, vraagt compassie om moed en ruimhartigheid. Beoefening van zelfcompassie is niet egocentrisch, maar zorgt juist voor een gezonde relatie met onszelf en juist ook voor een grotere openheid en mededogen naar anderen toe.

Waarom compassie oefenen?
Veel mensen in onze cultuur, of ze nu wel of niet kampen met psychische problemen, hebben een lage dunk van zichzelf en kunnen gebukt gaan onder zelfverwijten of gevoelens van schaamte. Ze kunnen somber, angstig, hunkerend, boos of wantrouwend in de wereld staan en moeite hebben om warme gevoelens voor zichzelf en anderen te ervaren. Ze kunnen vluchten in isolement of zich storten in bezigheden en relaties die hen niet echt voldoening geven. Gesprekstherapieën bieden niet altijd een oplossing. Soms geven zij wel inzicht, maar bereiken onvoldoende het ervaringsniveau ('ik snap het wel, maar voel het niet'.) Juist dan valt compassietraining te overwegen, waarin oefeningen aangeboden worden om meer warmte, geborgenheid, acceptatie en verbondenheid met onszelf en anderen te ervaren. Wetenschappelijk onderzoek onderbouwt de visie dat (zelf)compassie geen luxe is, maar juist van groot belang voor de omgang met onszelf en onze omgeving. 

Voor wie?

De training is bedoeld voor hen die zich (deels) in bovengenoemde beschrijvingen herkennen en eerder aan een mindfulness cursus (MBSR/MBCT) hebben deelgenomen. De compassietraining bouwt daar namelijk op voort en is geschikt voor hen die gemotiveerd zijn tot nader zelfonderzoek en aan de eigen ervaring willen toetsen wat heilzaam voor hen is en wat niet. Met name is deze cursus bedoeld voor mensen die wel ondervonden hebben dat mindfulnessbeoefening hen goed doet, maar die moeite hebben deze in hun leven te integreren en een milde, vriendelijke houding te ontwikkelen. Van deelnemers wordt gevraagd dat zij gedurende de training dagelijks ¾ à 1 uur tijd vrijmaken voor oefeningen.

Inhoud
Naast het verder trainen van mindfulness komt het volgende aan bod:

• Het erkennen van pijn en lijden als een gegeven wat bij het leven hoort.
• Hoe ons brein zich heeft ontwikkeld met als voornaamste doel om ons te helpen overleven.
• Inzicht in de drie centrale emotieregulatiesystemen, gericht op veiligheid, bevrediging en sociale verbondenheid.
• Hoe de emotieregulatiesystemen uit balans kunnen raken door invloeden van buitenaf, maar ook van binnenuit, bijvoorbeeld door schaamte, zelfkritiek en de 'innerlijke pestkop'.
• Onze gedeelde menselijke conditie en dat waar we niet voor gekozen hebben, is niet onze fout.
• Hoe mentale voorstellingen de emotieregulatiesystemen kunnen beïnvloeden en compassiebeoefening de balans kan helpen herstellen.
• En vooral het oefenen in compassievol aandacht geven, visualiseren voelen, spreken en handelen.

De training- die ook wel Mindfulness-Based Compassionate Living (MBCL) wordt genoemd- is onder meer gebaseerd op het werk van Paul Gilbert (The Compassionate Mind, Constable 2009), Christopher Germer (The Mindful Path to Self-Compassion, Guilford 2009) en Kristin Neff (Zelfcompassie, De Bezige Bij, 2011).
In Nederland is deze training verder ontwikkeld door Frits Koster en Erik van den Brink (Compassievol leven (2012) & Compassie in je leven (2015), uitgeverij Boom). Net als bij de Mindfulnesstraining zijn de voornaamste leermeesters de eigen ervaring en de uitwisseling in de groep. Deelnemers zijn vrij in wat en hoeveel ze met elkaar delen en hoeven de problemen voor elkaar niet op te lossen. Wel kunnen ze elkaar ondersteunen door ook in de uitwisselingen mindfulness en compassie te beoefenen.